Social Climate Tech News

Wed 31 08 2022
Image

Eco-food is niet zo milieuvriendelijk als we denken

by bernt & torsten

De voedselcrisis ligt op ieders lippen. In pijnlijk introverte politiek, voornamelijk in de vorm van op hol geslagen voedselprijzen, spreekt het wereldvoedselprogramma van de VN over de dreigende hongersnood in de wereld als een ongekende crisis. De waarheid is dat sinds de dood van Hans Rosling de meeste van zijn rondingen helaas in de verkeerde richting zijn gegaan: vandaag de dag worstelen meer dan twee miljard mensen om hun dagelijks brood te krijgen en sterven 345 miljoen mensen.

De pandemie en de oorlog om de vruchtbare gronden van Oekraïne hebben de crisis versneld, maar de problemen zijn er al lang. De groene revolutie levert niet langer op, maar er duiken steeds meer problemen op die verband houden met monoculturen, pesticiden en kunstmest. Daarnaast draagt zowel de landbouw als de vleesproductie bij aan de opwarming van de aarde.

Hoe kunnen we de groeiende wereldbevolking voeden zonder de planeet te verarmen? De Britse columnist George Monbiot probeert die vraag te beantwoorden in zijn nieuwe boek ‘Regenesis: Feeding the world without deloning the planet’. Hij gelooft dat we een gestandaardiseerd systeem hebben gecreëerd dat mogelijk werkt als er niets misgaat, maar veerkracht mist. De geringste beving heeft enorme gevolgen, dat is wat we nu meemaken.

Monbiots boek is deprimerende lectuur voor de middenklasse en verzacht hun geweten over biologisch voedsel. Natuurlijk heeft biologisch voedsel bepaalde voordelen, maar het is niet zo milieuvriendelijk als we denken.

Biologisch vlees is vaak slechter voor het klimaat omdat een van de grootste problemen met de vleesproductie is dat het land in beslag neemt dat zou moeten worden teruggegeven aan de natuur. Dit geldt vooral voor koeien die in de open lucht grazen. Het is absurd beter om dicht opeengepakte kippen of geketende varkens te eten uit strikt klimaatoverwegingen. Maar het is natuurlijk het beste om vegetariër te worden.

Het druist in tegen veel van de hedendaagse teelt.

Als het gaat om teelt, pleit Monbiot voor regeneratieve landbouw. Het is een steeds populairdere methode om problemen met eenzijdige monoculturen en verslechterende bodemkwaliteit op te lossen. Het doet dit door gebruik te maken van de natuurlijke interacties van de gewassen met andere planten, insecten en wormen en microben in de bodem. Het gaat in tegen de huidige teelt, die in plaats daarvan gebaseerd is op het uitschakelen van ecosystemen met behulp van pesticiden en beplanting.

Regeneratieve landbouw berust ook op een ander begrip van de natuur en de relatie van de mens tot de natuur dan de gebruikelijke. Want volgens de theorie van Charles Darwin – zoals het tegenwoordig algemeen wordt begrepen – wordt het leven in de natuur gekenmerkt door een oorlog van allen tegen allen, waarbij de sterkste overleeft. In deze mythologie wordt het de taak van de mens om de natuur onder de knie te krijgen. In de woorden van Francis Bacon moeten we de natuur onderwerpen aan ‘de marteling van het experiment in plaats van haar haar natuurlijke loop te laten volgen’. Het doel, vaak in onze moderne beschaving, is controle en overheersing.

We moeten ons begrip van de landbouwgrond verdiepen.

Maar later heeft biologisch onderzoek aangetoond dat de natuur wordt gekenmerkt door samenwerking en zelfs altruïstische opoffering in plaats van strijd. Het is dit samenspel dat regeneratieve landbouw aanboort. Cultivatie moet inhaken op het ecosysteem en ermee samenwerken in plaats van te proberen het te beheersen.

Er is niet één antwoord op de vraag hoe de wereldwijde voedselcrisis moet worden opgelost, maar Monbiot is duidelijk dat er veel methoden nodig zijn – waaronder nieuwe gewassen en in het laboratorium geproduceerde eiwitten. Maar een diepgaand begrip van de bodem blijkt ontegenzeggelijk van cruciaal belang. En het is beangstigend om te zien hoe slecht de staat van het onderzoek is met betrekking tot het belang van grond voor de teelt.

Dat we miljarden investeren in de fantasie van het terraformen van Mars, terwijl we tegelijkertijd basiskennis over onze eigen aarde missen , zegt ook iets over de mythen waarin we leven.

Share: