We hebben de planeet overbevist, nu moeten we veranderen als we willen overleven

by bernt & torsten

De relatie tussen mens en natuur staat onder intense en toenemende druk. Een rapport van IPBES, het Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services (vergelijkbaar met IPCC-rapporten over klimaatverandering), levert overtuigend bewijs dat mensen wilde soorten en habitats overexploiteren. Schadelijke activiteiten, waaronder habitatvernietiging, slechte landbouwpraktijken en vervuiling, hebben ecosystemen aanzienlijk veranderd en veel soorten voorbij het punt van herstel geduwd.

Alleen al in het Verenigd Koninkrijk worden van de 8.431 soorten die in het State of Nature Report 2019 zijn beoordeeld, er 1.188 met uitsterven bedreigd. Wereldwijd lopen er naar schatting een miljoen mensen gevaar en de biodiversiteit neemt sneller af dan ooit in de menselijke geschiedenis.

We kunnen het verlies aan biodiversiteit niet negeren. Biodiversiteit is de variatie die bestaat tussen alle levende organismen, tussen verschillende soorten, binnen soorten inclusief genetische samenstelling en in bredere ecosystemen. Miljarden mensen zijn afhankelijk van wilde soorten voor voedsel, schoon water, energie, inkomen en gezondheid en welzijn.

Jaarlijks worden gewassen ter waarde van maximaal £ 480 miljard bestoven door een verscheidenheid aan dieren in het wild, en naar schatting 4 miljard mensen zijn afhankelijk van natuurlijke medicijnen voor hun gezondheidszorg. Deze vitale ecosysteemdiensten zijn fundamenteel gebaseerd op een gezond milieu en daarvoor is biodiversiteit nodig.

Het verlies van biodiversiteit maakt soorten en ecosystemen minder veerkrachtig voor uitdagingen zoals invasieve soorten of plagen, wat betekent dat er een verhoogd risico is dat hele populaties worden weggevaagd en het hele ecologische netwerk wordt gedestabiliseerd. De natuur is een eindige hulpbron en alleen menselijk eigenbelang zou moeten bepalen dat de biodiversiteit moet worden beschermd.

Naast overexploitatie zorgen mensen voor biodiversiteitsverlies door habitats over de hele wereld te vernietigen, te vervuilen en te fragmenteren. Veel van de belangrijke veengebieden van Groot-Brittannië, die een thuis bieden aan zeldzame soorten zoals kippen, zijn drooggelegd voor agrarisch gebruik. Het Amazone regenwoud wordt zodanig gekapt dat het zich in de buurt van een kantelpunt kan bevinden waarboven het zich niet kan herstellen.

De natuur is een eindige hulpbron en alleen menselijk eigenbelang zou moeten bepalen dat de biodiversiteit moet worden beschermd.

De klimaatcrisis verergert het probleem. Veel soorten kunnen zich simpelweg niet aanpassen aan de schaal en het tempo van veranderende temperaturen. Opwarmende oceanen en oceaanverzuring verwoesten bijvoorbeeld koraalriffen over de hele wereld. Dit jaar leed het Great Barrier Reef voor zijn zesde massale verbleking sinds 1998 met meer dan 90% van de getroffen riffen.

In veel gevallen, wanneer een ecosysteem biodiversiteit verliest, wordt het minder goed in staat om koolstof op te slaan, wat bijdraagt aan verdere klimaatverandering. We hebben een vicieuze cirkel: klimaatverandering leidt tot biodiversiteitsverlies, wat op zijn beurt leidt tot verdere klimaatverandering. Terwijl regeringen over de hele wereld plannen ontwikkelen om de koolstofemissies te verminderen en de biodiversiteit te behouden, is de boodschap eenvoudig: we moeten beide problemen samen oplossen.

Wat kan er gedaan worden? Net zoals de wetenschap het probleem heeft gediagnosticeerd, kan het oplossingen bieden. Door gebruik te maken van sterk bewijs, zoals dit IPBES-rapport, kunnen overheden effectief beleid ontwikkelen. Geïntegreerde en collaboratieve planning kan duurzame oplossingen opleveren die tegelijkertijd klimaatverandering en biodiversiteitsverlies aanpakken en mensenlevens beschermen en verrijken.

In Zuid-India hebben wetenschappers, inheemse volkeren en lokale overheden samengewerkt om mangrovebossen te beschermen en te herstellen. De onderling verbonden grote wortelstelsels van de bomen bieden bescherming tegen de stijgende zeespiegel, bieden habitat voor vissen en schaaldieren en schoon omringend water. De bomen trekken en slaan ook koolstof op uit de atmosfeer en stimuleren koolstofrijke sedimentafzettingen. De toename van wilde dieren heeft de kleinschalige visserij en het toerisme ten goede gekomen. Innovatieve en effectieve op de natuur gebaseerde initiatieven zoals deze kunnen worden geïmplementeerd in diverse landschappen over de hele wereld.

Er zijn ook eenvoudige dagelijkse dingen die we kunnen doen om ons milieu ten goede te komen; verminder bijvoorbeeld voedselverspilling. Momenteel gaat ongeveer 30% van al het voedsel dat wereldwijd wordt geproduceerd verloren, wat betekent dat een aanzienlijk deel van de hulpbronnen, en nog belangrijker, het land dat wordt gebruikt om het te verbouwen, te verwerken, te verpakken en te vervoeren, wordt verspild en minder vermogen heeft om de biodiversiteit te ondersteunen.

Politieke wil en leiderschap zijn nodig, en de 15e VN-biodiversiteitsconferentie in december, CBD Cop15, is de volgende kritieke kans voor regeringen om zich in te zetten voor echt ambitieuze verandering.

CBD Cop15 kan herkenningspunten opleveren en net zo belangrijk zijn voor de biodiversiteit als de Overeenkomst van Parijs bewijst om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Het zal de richting bepalen voor het volgende decennium van internationale actie en daarna. Regeringen moeten ermee instemmen om het biodiversiteitsverlies tegen 2030 te stoppen en terug te draaien en om te zetten en om evidence-based, uitvoerbare plannen te ontwikkelen om dit te doen. Een belangrijke uitdaging is het definiëren van een betrouwbare en gemakkelijk te integreren maatregel, zoals dat kooldioxide-emissies zijn gebruikt voor klimaatdoelstellingen. Eind juni kwamen de onderhandelaars in Nairobi bijeen voor hun laatste poging om overeenstemming te bereiken over het mondiaal biodiversiteitskader voor de periode na 2020, en hoewel er vooruitgang werd geboekt, ging het niet ver genoeg.

De doelen van het afgelopen decennium werden niet gehaald; de komende decennia moeten zijn. Er zullen geloofwaardige uitvoeringsplannen nodig zijn en we hebben een robuust mechanisme nodig om de voortgang te monitoren en onszelf verantwoordelijk te houden. CBD Cop15 is tijd om het kader af te ronden en landen moeten bereid zijn om ambitieuze toezeggingen te doen en te ondersteunen. Dit is onze kans om langdurige overeenkomsten te sluiten om onze planeet te beschermen.