We hebben meer boze en hardwerkende klimaatactivisten nodig

by bernt & torsten

De planeet Aarde brandt op en politici willen de problemen oplossen met strengere straffen voor klimaatactivisten.

De gedachten gaan naar de oude tijd en de lastige profeet Kassandra die begon te prediken dat ze de val van Troje kon zien en iets over een houten paard.Oh wat schreeuwde en gapte ze, dat meisje.Hou je mond, Kassandra, we zijn hier op weg naar werk/oorlog.Wat voor schattig houten paard staat daar trouwens op het strand?

Ja, zo is het nu eenmaal.Troje kwam om.Volgens de mythe werd Kassandra eerst verkracht en vervolgens tot slaaf gemaakt door Agamemnon.Niemand houdt van een waarheidsverteller.

Wat moet een individu doen als onze beschaving nu ten onder gaat?Wanneer miljoenen mensen met hongersnood worden bedreigd, wanneer de gewassen van de aarde opdrogen, de regenwouden worden verwoest en we diersoort na diersoort uitroeien? Wij die in de rijke wereld leven, zijn allemaal min of meer een deel van het probleem

Om beschaafd te zijn moeten we geloven in politiek en democratie, want dat is alles wat we hebben.Politiek en democratie zijn echter geen synoniemen met politieke partijen of parlementen.Denk aan Martin Luther King.Klimaatactivisten gebruiken het enige instrument dat ze denken te hebben.Morgen begint de grote klimaatbijeenkomst +50 in Stockholm en we kunnen wensen dat de activisten overal gehoord en gezien worden, dat ze echt luidruchtig en moeilijk zijn.We hebben meer van hen nodig, meer van ons moeten hen zijn.

Een politiek probleem met name het klimaatvraagstuk is dat het moeilijk is om een duidelijke vijand te identificeren.Wij die in de rijke wereld leven, zijn allemaal min of meer onderdeel van het probleem.We leven, bijna per definitie, boven onze bezittingen, in het dagelijks leven afhankelijk van olie en gas.Het creëert schuld en schaamte, de cognitieve dissonantie die de meeste mensen proberen weg te rationaliseren.

In het boek Psychological roots of the climate crisis schrijft psychoanalytica Sally Weintrobe dat rijke mensen in het Westen (wij) vastzitten in wat zij ‘exceptionalisme’ noemt.Het is een specifieke psychologische toestand waarin we onszelf vertellen dat we het recht hebben om rijk te zijn en een goede tijd te hebben, ongeacht wat het kost.Dat we het verdiend hebben.

Jongeren zijn er al zo lang niet meer bij betrokken en zijn dus niet zo medeplichtig aan de catastrofe waar we nu in zitten. Het is voor hen gemakkelijker om te zien wie de tegenstander is en of het het economische systeem, het consumentisme en het fossiele kapitaal is.Dat wil zeggen, de volwassen generatie, dat wil zeggen, wij.Het is dan ook niet verwonderlijk dat de klimaatbeweging in de wereld grotendeels bestaat uit tieners en jongvolwassenen.

Politici van over de hele linie vinden dat jongeren niet de straat op moeten, maar lid moeten worden van een vakbond.Wat een versimpeld beeld, een heel gezellige fopspeendeken voor een verzwakte politieke beweging.

Jonge Duitse klimaatactivisten in Fridays for Future die de Duitse sociaaldemocraten en de vakbeweging naar links duwden, en de groene politici in hetzelfde land die nu een snellere overgang naar wind en zon forceren, gekoppeld aan een groen buitenlands en veiligheidsbeleid.

En op de verkiezingscampagne in Australië die een paar weken geleden eindelijk een einde maakte aan een decennium van conservatief, klimaatbespottende heerschappij.Het was een verkiezingscampagne die grotendeels werd geleid door goed opgeleide vrouwen uit de middenklasse die moe waren van zowel conservatief seksisme als klimaatontkenning.

Wat de successen van de groene politiek in Duitsland en Australië verenigt, is niet dat de mate van syndicalisme is gestegen.Afgelopen zomer werd Duitsland getroffen door grote overstromingen.In de zomer van 2019 stonden grote delen van Australië in brand en in februari van dit jaar werden tienduizenden huizen verwoest als gevolg van extreme regenval.

Mensen hebben het klimaatprobleem langzaam opgepakt, maar het is pas nu, toen natuurrampen dichtbij kwamen en zichzelf troffen, dat mensen echt wakker werden en verder begonnen te kijken dan hun eigen economische belangen op korte termijn.Dat geldt ook voor de Australische arbeidersbeweging, die altijd heeft afgewogen tussen grootstedelijke kiezers en de kolenindustrie.

Ja, misschien worden we pas echt wakker als het noodlot toeslaat, zoals in Kim Stanley Robinsons onmisbare klimaatroman The Ministry for the Future die begint met een hittegolf in India die tienduizenden mensen het leven kost in een scenario als binnenkort – volgend jaar?- werkelijkheid kan worden.De ramp leidt tot politieke radicalisering en wijdverbreid klimaatterrorisme, maar ook tot het eindelijk ontwaken van de wereld.

Een ander interessant controversieel boek van de menselijke ecoloog Andreas Malm is How to blow up a pipeline, waarin wordt betoogd of de klimaatbeweging radicaler moet worden als ze van demonstraties naar sabotage moet gaan.Dat is misschien een beetje te extreem om het punt naar voren te brengen, het kan meer kwaad dan dat het mensen wakker schudt.

In deze context is het nog steeds de moeite waard eraan te herinneren dat ook deze keer niet Kassandra het probleem is, maar dat het fossiel kapitaal en onze manier van leven verantwoordelijk is voor het krankzinnige geweld van onze tijd tegen de natuur en de mensheid.